၁၉၂၇
ဒလဟိုဇီလမ်းရှိ နေရူဒါ၏ တိုက်ခန်းဟောင်းမှ အတွင်းဝန်များရုံးကို မြင်ရစဉ်
၁၉၂၇ ခုနှစ်တွင် ဆောက်လုပ်ခဲ့သော ထိုအဆောက်အအုံ (၂၀၁၃ ခုနှစ်တွင် ပြန်လည်ပြုပြင်ခဲ့) တွင် ချီလီနိုင်ငံသား ကဗျာဆရာနှင့် စာပေဆိုင်ရာ နိုဘယ်လ်ဆုရှင် ပါဘလိုနေရူဒါ (Pablo Neruda) နေထိုင်ခဲ့ဖူးသည်။ သူသည် ရန်ကုန်မြို့ရှိ ၁၉၂၇-၂၈ ခုနှစ်များက မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ချီလီသံရုံးတွင် အလုပ်လုပ်ခဲ့သည်။ ထိုတွင်ပင် ဂျိုစီဘလစ်စ် (Josie Bliss) ဆိုသော မြန်မာအမျိုးသမီးနှင့် အချစ်ဇာတ်လမ်း ဖြစ်ခဲ့ပြီး နောင်တွင် ကဗျာဝေဖန်သူများက ထိုအမျိုးသမီးသည် သူ၏ အရေးအပါဆုံးသော စိတ်ကူးစိတ်သန်း မြစ်ဖျားခံရာဟု အသိအမှတ် ပြုကြသည်။ နေရူဒါကမူ ဘလစ်စ်သည် အလွန် သဝန်တိုတတ်သော အမျိုးသမီး ဖြစ်ပြီး သူ သစ္စာမစောင့်သိဟု သံသယ ရှိသောအခါ ဓါးနဲ့ ရမ်းကာ ခြိမ်းခြောက်ခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။ ထိုအမျိုးသမီးထံမှ ထွက်ပြေးရန် ရန်ကုန်မြို့ကို စွန့်ခွာသွားခဲ့သော်လည်း ဒုတိယကမ္ဘာစစ် အပြီးတွင် မြန်မာပြည်သို့ ပြန်လာကာ ထိုအမျိုးသမီးကို လိုက်ရှာခဲ့သည်။ ရှာမတွေ့သောအခါ စစ်အတွင်းက ပျောက်ဆုံးသွားလေသည်ဟု ယူဆကာ ပြန်သွားရသည်။ နေရူဒါ၏ တစ်သက်တာလုံး ဂျိုစီဘလစ်စ်၏ ပုံရိပ်များကို သူ၏ ကဗျာများတွင် ထည့်သွင်းရေးသားခဲ့သည်။
“ခိုင်ခံတဲ့ သံထည်သတ္ထုတွေနဲ့ ပြုလုပ်ထားတဲ့ အမိုးခုံးငယ်တို့ရဲ့ အလယ်၊ ရွှေရောင် တဝင်းဝင်း အစင်းကြားနှင့် ကျားကြီးတွေ ချုံခိုရာ မြန်မာပြည်မှာ နေထိုင်ခဲ့တယ်။ လူနံ့သူနံ့တွေနဲ့ မွန်းကြပ်နေတဲ့ ကမ္ဘာကြီးတစ်ခုအတွင်းကနေ စေတီပုထိုးမှာတက်နေတဲ့ ရေညှိနံ့၊ မွှေးရနံ့တွေနဲ့ မစင်နံ့၊ ပန်းဝတ်မှုန်ရနံ့၊ ယမ်းနံ့တွေ ပေါင်းစုံလို့ ထွက်လာတယ်။ ပြောပြလို့မတတ်တဲ့ အနံ့အသက်ဟာ ဒလဟိုဇီလမ်းအိမ် ပြတင်းပေါက်က တစ်ဆင့် ကျွန်တော့်ထံကို ပျံ့လွင့်လာတယ်။” ~ ပါဘလိုနေရူဒါ (Pablo Neruda)
ကမ္ဘာ့မြို့တော် ရန်ကုန် (၁၈၅၃-၁၉၆၂) မှ နောက်ထပ် အကြောင်းအရာများ ဆက်လက်လေ့လာရန်