အမေ့ခံအတိတ်
အမေ့ခံအတိတ်

ဗြိတိသျှ မြန်မာ (၁၈၂၆ - ၁၉၄၂)

Historic Events

ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးပျက်ကပ်မှ အဓိကရုဏ်းနှင့် တော်လှန်ပုန်ကန်မှုများ

၁၉၃၀ ပြည့်နှစ်များက မြန်မာပြည်မှာ အကြပ်အတည်းပုံထဲ ရောက်နေခဲ့သည်။ ထိုစဉ်က မြန်မာပြည်သည် ဗြိတိသျှ အိန္ဒိယ၏ ပြည်နယ်တစ်ခု အဖြစ်သာ ရှိနေသေးသည်။ "ဒိုင်အာခီ" စနစ်သစ်အောက်တွင် ရွေးကောက်ပွဲ နိုင်ထားသည့် အမတ်များနှင့် ဗြိတိသျှ အစိုးရက ခန့်အပ်သော အမတ်များ ပါဝင်သည့် ဥပဒေပြု လွှတ်တော်က ရွေးချယ်တင်မြှောက်ထားသည့် ဝန်ကြီးများဖြင့် အစိုးရအဖွဲ့ကို ဖွဲ့စည်းလိုက်သည်။ ၁၉၂၂ ခုနှစ်၊...

အပြည့်အစုံ ဖတ်ရန်

၁၉၀၃ ခုနှစ် အစောပိုင်းကာလက မြန်မာပြည်သို့ လာရောက်ခဲ့သော နာမည်ကျော် ဂါထရုဘဲလ်

၁၉၀၃ ခုနှစ် အစောပိုင်းကာလက ဗြိတိသျှလူမျိုး စွန့်စားရေးသမား၊ ရှေးဟောင်း သုတေသန ပညာရှင်၊ အုပ်ချုပ်ရေးမှူးနှင့် သူလျှိုဖြစ်သူ ဂါထရုဘဲလ် (Gertrude Bell) သည် မြန်မာပြည်တွင် ရက်သတ္တပတ် အနည်းငယ်ကြာ နေထိုင်ခဲ့ဖူးလေသည်။ (ရိုင်လီစကော့ ရိုက်ကူးမည့် အတ္ထုပ္ပတ္တိ ရုပ်ရှင်ဇာတ်ကားတွင် ဘဲလ်အဖြစ် အိန်ဂျလီနာဂျိုလီမှ သရုပ်ဆောင်မည်။) သူမကိုယ်တိုင် ရိုက်ကူးခဲ့သော ဖော်ပြပါ မြန်မာမိန်းကလေးငယ် တစ်ဦး၏ ဓာတ်ပုံနှင့်...

အပြည့်အစုံ ဖတ်ရန်

မြန်မာပြည်၏ ဘဟာအီဘာသာဝင်များ

၁၉၃၀ ပြည့်နှစ်က မန္တလေးရှိ ဘဟာအီဘာသာရေး ခေါင်းဆောင်များကို တွေ့ရပုံ ဖြစ်သည်။ ဘဟာအီဘာသာ ယုံကြည်သူများသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ အသေးငယ်ဆုံးနှင့် လူသိအနည်းဆုံးသော ဘာသာရေး လူနည်းစုများထဲမှ တစ်စုဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဘဟာအီဘာသာ ယုံကြည်သူ ရှစ်သောင်းခန့် နေထိုင်လျက် ရှိသည်ဟု ခန့်မှန်းရသည်။ ဘဟာအီ ဘာသာသည် ၁၉ ရာစုနှစ် အလယ်ပိုင်းခန့်တွင် စတင်ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ပြီး လက်ရှိတွင် ကမ္ဘာအနှံ့အပြား...

အပြည့်အစုံ ဖတ်ရန်

၁၉၀၀ ပြည့်နှစ်လွန်များက ဗြိတိသျှဆရာဝန်မှ မန္တလေး မြို့သူမြို့သားများအား ပလိပ်ရောဂါ ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးနေစဉ်

၁၉၀၀ ပြည့်နှစ်လွန် အစောပိုင်းကာလတွင် ကမ္ဘာအနှံ့အပြား၌ အကျိတ်ထွက်သော ပလိပ်ရောဂါ ကူးစက်ပြန့်ပွားရာ လူပေါင်း ၁၅ သန်းကျော် သေဆုံးခဲ့သည်။ ယူနန်ဒေသ၌ စတင်ဖြစ်ပွားသည့် ထိုပလိပ်ရောဂါကြောင့် ၁၉၀၅ - ၁၉၀၆ ခုနှစ်များက ရန်ကုန်မြို့နှင့် မန္တလေးမြို့၌ လူပေါင်းထောင်ချီကာ သေကြေပျက်စီးစေခဲ့သည်။  ဖော်ပြပါ ဓာတ်ပုံတွင် မန္တလေးမြို့၌ ဗြိတိသျှ ဆရာဝန်တစ်ဦးမှ မြို့သူမြို့သားများအား ပလိပ်ရောဂါကာကွယ်ဆေး ထိုးပေးနေသည်ကို...

အပြည့်အစုံ ဖတ်ရန်

လျှို့ဝှက်ဆန်းကြယ်သော မြန်မာမင်းသားတစ်ပါး?

ဖော်ပြပါဓာတ်ပုံသည် (ယူကေ)အမျိုးသားဓာတ်ပုံပြခန်းမှ ဖြစ်သည်။ ထိုပြခန်းတွင် ပြသခံခဲ့ရသည့် မြန်မာလူမျိုးများမှာ လက်တစ်ဆုပ်စာ အရေအတွက်မျှသာ ရှိခဲ့သည်။ ပုံပါပုဂ္ဂိုလ်ကို မင်းတုန်းမင်း၏ မြစ်တော်တစ်ဦး ‘မင်းသားမောင်မောင်ကြီး’အဖြစ် စာရင်းသွင်းထားသည်။ အခြားတစ်နေရာတွင် သီပေါမင်း၏ မြေးတော်အဖြစ် စာရင်းသွင်းခံရသည်ကို တွေ့ရသည် (ထိုကဲ့သို့ မဖြစ်နိုင်)။ သူ၏ဖခင်မှာ ‘မင်းသားမောင်မောင်ဦး’ဟု ဆိုသော်လည်း (မင်းတုန်းမင်း၏သားတော်ဖြစ်သည့်) အဘိုး၏ အမည်ကို ‘မသိရှိပါ’ ဟု ရေးသားထားသည်။...

အပြည့်အစုံ ဖတ်ရန်

မြန်မာ့ခေတ်သစ်သမိုင်းတွင် အရေးပါဆုံးသော ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦး ဖြစ်သည့် ဦးတင်ထွဋ်

ခေတ်သစ်မြန်မာ့သမိုင်းတွင် အရေးပါလှသည့် ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦး ဖြစ်သော ဦးတင်ထွဋ်ကို ၁၈၉၅ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့တွင် မွေးဖွားခဲ့ပြီး အင်္ဂလန်နိုင်ငံရှိ ဒါဝစ်ချ်ကောလိပ် (Dulwich College) နှင့် ကမ်းဘရစ်ချ်တက္ကသိုလ် (Cambridge)၊ ကွင်းစ်ကောလိပ် (Queen's College) တို့တွင် ပညာဆည်းပူးခဲ့သည်။ ကောလိပ်၌ ရက်ဘီ (Rugby) ကစားသမား အဖြစ် လူသိများခဲ့ပြီး ကျောင်းရက်ဘီအသင်း၏...

အပြည့်အစုံ ဖတ်ရန်

၁၉၃၅ ခုနှစ်က လန်ဒန်-ရန်ကုန်သို့ တိုက်ရိုက်ပျံသန်းသော အင်ပီးရီးရယ်လ်လေကြောင်းလိုင်း

စတင်ပြေးဆွဲခါစ နှစ်၂၀ ခန့်ကာလများက အင်္ဂလန်နိုင်ငံမှ သြစတြေးလျနိုင်ငံသို့ ပျံသန်းသော ခရီးသည်နှင့် ကုန်တင်လေယာဉ်များသည်သည် ရန်ကုန်မြို့တွင် တစ်ထောက် မပျက်မကွက် နားလေ့ ရှိကြသည်။

အပြည့်အစုံ ဖတ်ရန်

အင်္ဂလန်မှ မြန်မာတန်း၊ ၁၉၂၄ - ၁၉ ၂၅ခုနှစ် ဗြိတိသျှအင်ပါယာပြပွဲကြီး

၁၉၂၄ - ၁၉၂၅ ခုနှစ် ဗြိတိသျှအင်ပါယာပြပွဲကြီးသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် ကျင်းပခဲ့ဖူးသည့် ပြပွဲများအနက်မှ အကြီးမားဆုံးသောပြပွဲကြီး ဖြစ်ခဲ့သည်။ (လန်ဒန်မြို့ အနီးတွင် တည်ရှိသော) ဝမ်ဘလီသို့ ပြပွဲကို ကြည့်ရှုရန် လူပေါင်း ၂၇ သန်းကျော် လာရောက်ခဲ့သည်။ မြေဧက ရာပေါင်းများစွာကို နေရာယူထားသော ထိုပြပွဲကြီးတွင် အင်ဂျင်နီယာ၊ ကဗျာ၊ဂီတ၊အကစသည့် ဖန်တီးမှုအနုပညာနှင့် စက်မှုလက်မှုလုပ်ငန်းများကို အထူးပြုတင်ဆက်ထားသော နန်းတော်ကြီးများ...

အပြည့်အစုံ ဖတ်ရန်

ကရင်လူမျိုး နိုင်ငံရေး ခေါင်းဆောင် ဒေါက်တာ စံစီပိုး

သူ့ခေတ်သူ့အခါက ကရင်လူမျိုး နိုင်ငံရေး ခေါင်းဆောင်တစ်ဦး ဖြစ်ခဲ့သည့် ဒေါက်တာ စံစီပိုးကို ၁၈၇၀ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၄ ရက်နေ့ ပုသိမ်မြို့ အနီးတွင် ဖွားမြင်ခဲ့သည်။ အသက် ၁၄ နှစ် အရွယ်တွင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသို့ ရောက်သွားခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်းတွင် အယ်လ်ဘန်နီမြို့ (Albany) ၌ ဆေးပညာ သင်ယူခဲ့သည်။ သူသည် ပထမဦးဆုံးသော မြန်မာ-အမေရိကန်လူမျိုး...

အပြည့်အစုံ ဖတ်ရန်

တိုင်းပြည်၏ အနာဂတ်ကို ဆုံးဖြတ်ရန် လန်ဒန်မြို့တွင် ပြုလုပ်သော အစည်းအဝေးသို့ မြန်မာအမျိုးသမီးများ အတွက် ကိုယ်စားလှယ် စေလွှတ်နိုင်ခဲ့စဥ်

မစ္စမေအောင် (ဒေါ်မြစိန်) သည် ၁၉၃၁-၃၂ ခုနှစ်က လန်ဒန်မြို့တွင် ပြုလုပ်သော မြန်မာပြည်ဆိုင်ရာ မျက်နှာစုံညီအစည်းအဝေးသို့ တက်ရောက်ခဲ့သည်။ ပထမတွင် ဘုရင်ခံ ဆာချားလ်စ်အင်းနက်စ်သည် ဆွေးနွေးပွဲသို့တက်ရောက်ရန် မြန်မာနိုင်ငံမှ ကိုယ်စားလှယ် ၂၀ ဦးကို ရွေးချယ်ရာ အမျိုးသားများသာ ပါဝင်ခဲ့သည်။ အမျိုးသမီးအသင်းအဖွဲ့များနှင့် အခြားအဖွဲ့အစည်းများ၏ ဖိအားပေးခြင်း၊ ရန်ကုန်တွင် မြန်မာအမျိုးသမီးထု ဆန္ဒပြခြင်းတို့ကြောင့် မစ္စမေအောင်ကို ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့တွင် ထည့်သွင်းရန်...

အပြည့်အစုံ ဖတ်ရန်