ခေတ်သစ်ကာလ မြန်မာနှင့် ကမ္ဘာ့ရေးရာ ဆက်နွယ်မှုများ (အေဒီ ၉၀၀ မှ ၁၈၂၄)

ဧရာဝတီ မြစ်ဝှမ်းဒေသတွင် မြန်မာဘာသာ ပြောဆိုသုံးစွဲသည့် လူမျိုးစုများသည် မွန်လူမျိုး၊ ရှမ်းလူမျိုး၊ ရခိုင်လူမျိုး စသည်တို့နှင့် စတင်၍ အတူယှဥ်တွဲ နေထိုင်လာကြသည့် ခေတ်သစ်မြန်မာပြည်သည် ယနေ့ခေတ် မြန်မာပြည်နှင့် အနည်းငယ် တူလာခဲ့သည်။ အိမ်နီးနားချင်း ဖြစ်သည့် အိန္ဒိယပြည်၊ တရုတ်ပြည်တို့နှင့် သာမက အာရှဒေသရှိ အခြားသော တိုင်းပြည်များနှင့်လည်း ဆက်ဆံမှုများ ရှိလာပြီး ၁၅၀၀ ပြည့်နှစ်များတွင် ဥရောပနိုင်ငံများနှင့်ပါ အဆက်အသွယ် ရှိလာခဲ့သည်။ တိုင်းပြည်များ တည်ထောင်လိုက်၊ ပြိုလဲလိုက် ဖြစ်နေခဲ့သော ထိုခေတ်ကာလတွင် မင်းနေပြည်နှင့် ဝေးလံသည့် တောင်ပေါ်ဒေသများ၌ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ရေးနှင့် တည်ရှိနေခဲ့သည့် ရာချီသော ဒေသများသည် လွတ်လပ်စွာ တည်ရှိခဲ့ကြသည်။ ထိုခေတ်က မြန်မာပြည်သည် ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးရပ်ဝန်းနှင့်လည်း စတင် ချိတ်ဆက်မိသွားခဲ့ပြီး ယိုးဒယားပြည်၊ မဂိုမင်းများ၏ အိန္ဒိယပြည်၊ မင်မင်းဆက် လက်ထက် တရုတ်ပြည် စသော အခြား အရပ်ရပ်မှ နိုင်ငံရေး ပြောင်းလဲမှုများ၏ ရိုက်ခတ်မှုကို စတင် တွေ့ကြုံလာရသည်။ 

ဤအပိုင်းတွင် အစီရင်ခံရသော ပေါ်တူဂီလူမျိုး စစ်ဘုရင်မှသည် မေ့ပျောက်ခံ အိန္ဒိယလူမျိုး ရုက္ခဗေဒ ပန်းချီဆရာ၊ ရန်ကုန်မြို့ အထက်တန်းလွှာတွင် ကျင်လည်ခဲ့ကြသည့် အာမေးနီးယန်းလူမျိုးများ စသည်ဖြင့် ကမ္ဘာအရပ်ရပ်နှင့် ဆက်စပ်နေမှုများကို ဖော်ပြထားသည်။ အခြားသော ဘာသာစကားများမှ ချေးငှားထားသော စကားလုံး အသုံးအနှုန်းများနှင့် ယနေ့တိုင် တွေ့မြင်နိုင်သေးသည့် ဗိသုကာ လက်ရာများသည် မြန်မာပြည်နှင့် ယဥ်ကျေးမှု ဖလှယ်ခဲ့ခြင်းများ၏ အထောက်အထားများ ဖြစ်သည်။ ထို့အပြင် မြန်မာပြည်၏ နယ်နိမိတ်များ ပြောင်းလဲလျှက် ရှိနေသောကြောင့် အချို့သော ဇာတ်ကြောင်းများက ပူးပေါင်း ပါဝင်လာသလို ကွယ်ပျောက်သွားသည့် ဇာတ်ကြောင်းများလည်း ရှိလာခဲ့သည်။